26 april 2022

Thuus/Thoes in Oost-Grunnen

Door Sanne Meijer

Dat de woningmarkt in Nederland onder druk staat, is geen verrassing. In Oost-Groningen is dat niet anders. Er moet een woningvoorraad gecreëerd worden die klaar is voor de toekomst. Dat betekent dat er bijvoorbeeld rekening wordt gehouden met de veranderende bevolkingssamenstelling en de energietransitie. Het doel is om woningen te bouwen die niet alleen kwalitatief goed zijn, maar óók betaalbaar. En dat is nogal wat. Toch is er in Oost-Groningen een unieke aanpak ontwikkeld om deze uitdagingen aan te gaan.

Reeds bestaande woningen worden ook verbeterd; zo moeten huiseigenaren ondersteund worden in de verduurzaming van hun woning. Maar om ergens fijn te kunnen wonen is meer nodig dan alleen een goed huis. Ook de woonomgeving moet aantrekkelijk zijn, met bijvoorbeeld een mooi centrum in de stad of het dorp. Daarom is in Oost-Groningen het Regionaal Woon- en Leefbaarheidsplan Oost-Groningen (RWLP) in leven geroepen: een samenwerking tussen de Oost-Groninger gemeentes, de provincie Groningen, woningcorporaties en zorgpartijen. Samen werken zij aan een mooie woon- en leefomgeving voor alle Oost-Groningers.

Van uitdagingen tot een menukaart
Bart Gorter is programmamanager Woonomgeving bij het RWLP. Hij vertelt wat er nodig is: “Als je Oost-Groningen vergelijkt met andere regio’s in Nederland vind je hier een relatief oude woningvoorraad, waarbij er ruimte is voor verbetering op het gebied van kwaliteit en energie. Dat is natuurlijk wat kort door de bocht en betekent helemaal niet dat het slecht wonen is in Oost-Groningen, maar het kan beter. Daarom hebben we ons afgevraagd: hoe kunnen we de regio vooruithelpen? Hoe organiseren we dat met elkaar?”

Het RWLP heeft daar wat op bedacht: een menukaart. Gorter: “In de Menukaart Oost-Groningen staan zes verschillende keuzegerechten. Dat zijn zes verschillende projecten, die variëren van het verbeteren en verduurzamen van woningen tot het kopen van woningen door woningcorporaties en zelfs sloop van sterk verouderde panden”. Oost-Groningen is daarmee een voorloper, zegt Gorter. “De manier waarop we deze opgave oppakken en organiseren is vrij uniek. We delen kennis en we werken in regionaal verband in plaats van op gemeentelijk niveau. Dat is best bijzonder.”

Keuzegerechten op bepaalde plekken in Oost-Groningen
Inmiddels worden de keuzegerechten op de menukaart door vertaald naar een ‘gebiedsgerichte aanpak’. “Dat betekent eigenlijk dat we de keuzegerechten van de menukaart op bepaalde plekken in Oost-Groningen inzetten,” vertelt Gorter. “Eerst maken we samen met de inwoners van een wijk of dorp een analyse van hoe die wijk of dat dorp er nu uit ziet, waar we over tien jaar willen staan en wat we gaan doen om dat te bereiken. Afhankelijk van de specifieke situatie bepalen we welke onderwerpen voor dat gebied relevant zijn. Dat kunnen zowel fysieke als sociale componenten zijn. Dan schrijven we een plan, waarin duidelijk wordt welke transitie in een gebied noodzakelijk is. Hiervoor kunnen vervolgens de gerechten uit de menukaart worden ingezet.”

 

Gebiedsgerichte aanpak
Iemand die alles weet van die aanpak, is Theo Adema. Hij is voor het RWLP procesmanager gebiedsgerichte aanpak. Oost-Groningen is een heel interessant gebied, vindt hij. “In Oost-Groningen komen redelijk wat uitdagingen bij elkaar zoals een flinke opgave in de woningvoorraad, terwijl een deel van de eigenaren maar beperkte financiële middelen heeft. De lokale overheden, ondernemers en inwoners van het gebied zien dat het mooier, anders, beter kan.”

Daarom is de gebiedsgerichte aanpak ontwikkeld. “Op de schaal van een wijk of een dorp kan het gesprek aangegaan worden met partijen en bewoners over thema’s die de bewoners en ondernemers in een gebied echt aangaan,” vertelt Adema. “ Samen met elkaar kijken we wat een gebied nodig heeft en sterk maakt. Vervolgens proberen we gezamenlijk oplossingen op maat te bedenken. In feite betekent een gebiedsgerichte aanpak dus dat je op een ander schaalniveau nadenkt om zo tot dorps- en wijkoplossingen te komen. En ómdat we het in Oost-Groningen zo aanpakken, gaat het niet automatisch alleen over woningen. Het gaat ook om de woonomgeving. Daarbij kun je denken aan verkeer, werk, toerisme, klimaatadaptatie en sociale ondersteuning.

Hemelwater en speelplekken in Veendam-Noordwest
In alle Oost-Groninger gemeenten wordt een wijk of dorp geselecteerd om te starten met een gebiedsgerichte aanpak. Theo Adema geeft aan dat ze in Veendam-Noordwest hier het verst mee zijn. “Daar gaat de woningcorporatie de woningvoorraad renoveren. De bewoners van de wijk bleken zich vooral zorgen te maken over de verkeersveiligheid. Tegelijkertijd maakte de gemeente zich druk om de wateropslag in de wijk. Daarom hebben we met elkaar bedacht dat we de openbare ruimte op een manier gaan inrichten dat het hemelwater via de oppervlakte afgevoerd kan worden. Het geld dat zodoende bespaard wordt op de riolering zou dan in een groene speelplek of ontmoetingsplek geïnvesteerd kunnen worden.”

De Groninger Woning
Theo Adema is breed geïnteresseerd in het wonen in de regio en houdt goed in de gaten wat er allemaal speelt op het gebied van wonen in Oost-Groningen. Zo tipt hij onder meer de Groninger Woning: een woningtype dat is ontwikkeld door verschillende Groninger partijen. De Groninger Woning is speciaal ontworpen voor Groninger dorpen en wijken en is een woning gebouwd van materialen van Groningen bodem, zoals bijvoorbeeld het CO2 positieve hennepkalk van twee grote boeren uit Pekela.  Dit type woning is nog nergens gebouwd, maar wellicht gebeurt dat wel op korte termijn. Maar, lacht Adema, iets nieuws is altijd spannend. Toch vertrouwt hij erop dat de eerste Groninger woningen binnenkort gebouwd zullen worden.